Delay thì làm gì?
tl;dr Delay 2 tiếng có nước, 3 tiếng có bữa ăn, 6 tiếng (7AM-10PM) có chỗ nghỉ, 6 tiếng (10PM-7AM) có chỗ ngủ. Hoặc đổi chuyến + phương tiện di chuyển phù hợp trong khả năng của hãng. Hủy chuyến bồi thường 200k-400k (nội địa) và $25-$150 (quốc tế). Cứ theo vậy mà làm, đừng gây sự với nhân viên hàng không làm gì. Còn nếu có việc thật sự gấp thì bạn chỉ có cách hoàn tiền mua vé hãng khác.
DELAY LÀ GÌ?
Câu hỏi muôn đời mà ai đi máy bay cũng hay than, đặc biệt là khi bay với các hãng hàng không giá rẻ (LCC). Giờ khởi hành thực tế (ATD) của máy bay được tính từ thời gian “rút chốt”, đại loại là thời gian máy bay bắt đầu lăn ra đường bằng để khởi hành, không phải là thời gian máy bay cất cánh hay thời gian bạn lên máy bay. Thường thì bạn phải lên máy bay trước 20 phút theo giờ khởi hành (STD) dự kiến và máy bay đóng cửa 10 phút cũng trước STD. Vì sự quá tải của Tân Sơn Nhất nên hầu hết các chuyến bay (giá rẻ, vì mình chưa đi VNA nội địa bao giờ) đều đến giờ STD mới bước lên máy bay, vậy là bình thường đã trễ khoảng 15-20 phút. Nhưng các hãng đã tính tới chuyện đó, nên giờ bay được kéo dài ra, và thời gian bay thường ngắn hơn thực tế 10-15 phút. Theo thông lệ thì khoảng thời gian 15-30 phút thường được coi như là KHÔNG TRỄ, và đối với hành khách thì thường cũng không đáng kể vì các thủ tục đi và đến ở sân bay cũng tốn khoảng thời gian như vậy rồi.
HÃNG PHẢI CÓ TRÁCH NHIỆM VÌ DELAY?
Đi lang mang quá, trở lại chủ đề chính. Theo tình theo lý gì thì chắc chắn hãng phải có trách nhiệm với việc trễ chuyến gây ra cho bạn. Nhưng trách nhiệm là gì, đến đâu thì còn phải xem lại Điều lệ vận chuyển [1] [2] [3], Luật và các quy định liên quan và cuối cùng không thể không kể đến thông LỆ. Bạn có thể thấy những cái mình in đậm vì thường khi đi máy bay bạn chẳng bao giờ quan tâm đến những thứ đó, nhưng bạn cần biết khi muốn khiếu nại vì chúng ta sống trong một xã hội có luật pháp, nếu không dựa vào đó thì dù bạn có làm quá hay lố lên hay cũng không mang lại lợi ích gì cho bạn, thậm chí là phạm pháp mà không biết nữa. Mình đi nhiều thỉnh thoảng vẫn dính delay tầm 1-2 tiếng, nhưng vì canh giờ thoải mái rồi nên trễ cũng không sao, lăn lê bò lết ở sân bay hơi mệt thôi (haha dù mình có thêm thời gian để đi dạo). Mình thấy nhiều người lại than phiền, thậm chí mắng chửi nhân viên hàng không vì trễ, nhưng hầu hết các trường hợp đều vô ích, tốn thêm hơi sức, mang thêm bực vô người thôi. Quay về chỗ chờ họ lại lầm bầm chửi tiếp… Vậy thì cùng xem qua một số điểm quan trọng:
Khi cần thiết Chúng tôi có thể thay đổi lịch trình bay và/hoặc hủy bỏ, chấm dứt, thay đổi đường bay, làm chậm bất kỳ chuyến bay nào nếu thấy là hợp lý để thích ứng với các trường hợp ngoài sự kiểm soát của chúng tôi và vì các lý do an toàn hoặc lý do thương mại [1]
Chúng tôi không đảm bảo việc vận chuyển Hành khách và hành lý của Hành khách đúng theo lịch trình bay đã công bố. Lịch bay có thể thay đổi vì nhiều lý do, bao gồm do thời tiết xấu, do quản lý không lưu, do đình công, do sự cố kỹ thuật hoặc do máy bay về muộn. Thời gian chuyến bay không là một bộ phận của hợp đồng vận chuyển giữa Hành khách và chúng tôi. [2]
Lịch bay hiển thị trong lịch bay có thể thay đổi trong khoảng thời gian từ ngày công bố đến ngày bay thực tế của khách. [3]
Khi cần thiết Chúng tôi có thể thay đổi lịch trình bay và/hoặc hủy bỏ, chấm dứt, thay đổi đường bay, làm chậm bất kỳ chuyến bay nào nếu thấy là hợp lý để thích ứng với các trường hợp ngoài sự kiểm soát của chúng tôi và vì các lý do an toàn hoặc lý do thương mại [3]
Nói chung điều lệ vận chuyển của các hãng đều có những điểm chung như vậy. Và khi mua vé nghĩa là bạn đã ĐỒNG Ý với điều khoản đó. Do đó, bạn có làm ầm lên tại sân bay vì bị delay cũng chẳng có tác dụng gì vì điều khoản vốn đã bất lợi cho bạn. Điều lệ này đã được thông qua bởi nhà chức trách, nhưng được điều Luật hoặc quy định của nhà chức trách. Nghĩa là để xem xem trường hợp bạn được bồi thường hay xử lý như thế nào thế nào phải căn cứ vào đó. Quy định hiện nay như sau:
Trường hợp chậm chuyến [4]
- Trường hợp hành khách đã được xác nhận chỗ trên chuyến bay nhưng việc vận chuyển bị chậm, gián đoạn, hủy chuyến, hãng hàng không có trách nhiệm phục vụ hành khách theo quy định như sau:
a) Thời gian chậm từ 02 giờ phải phục vụ nước uống nhẹ;
b) Thời gian chậm từ 03 giờ trở lên phải phục vụ ăn, uống với loại bữa ăn theo thời điểm: từ 06 giờ 00 đến 08 giờ 00 phục vụ bữa sáng; từ 12 giờ 00 đến 14 giờ 00 phục vụ bữa trưa; từ 19 giờ 00 đến 21 giờ 00 phục vụ bữa tối;
c) Thời gian chậm từ 06 giờ trở lên (từ 07 giờ đến trước 22 giờ) phải bố trí nơi nghỉ phù hợp với điều kiện thực tế của cảng hàng không;
d) Thời gian chậm 06 giờ trở lên (từ 22 giờ hôm trước đến trước 07 giờ ngày hôm sau) phải bố trí chỗ ngủ, nghỉ phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương hoặc giải pháp thay thế nếu được sự đồng ý của hành khách;
đ) Chuyển đổi hành trình của hành khách trong phạm vi cung cấp dịch vụ của hãng hàng không để hành khách tới được điểm cuối của hành trình một cách nhanh chóng và thuận tiện nhất.
Trường hợp hủy chuyến, chậm chuyến kéo dài [5]
Điều 8. Mức bồi thường ứng trước không hoàn lại
- Mức bồi thường cho mỗi hành khách đối với chuyến bay nội địa như sau:
a) Chuyến bay có độ dài đường bay dưới 500 km: 200.000 VNĐ;
b) Chuyến bay có độ dài đường bay từ 500 km đến dưới 1.000 km: 300.000 VNĐ;
c) Chuyến bay có độ dài đường bay từ 1.000 km trở lên: 400.000 VNĐ.
- Mức bồi thường cho mỗi hành khách đối với chuyến bay quốc tế như sau:
a) Chuyến bay có độ dài đường bay dưới 1.000 km: 25 USD;
b) Chuyến bay có độ dài đường bay từ 1.000 km đến dưới 2.500 km: 50 USD;
c) Chuyến bay có độ dài đường bay từ 2.500 km đến dưới 5.000 km: 80 USD;
d) Chuyến bay có độ dài đường bay từ 5.000 km trở lên: 150 USD.
- Người vận chuyển có thể quy định mức bồi thường ứng trước không hoàn lại nhưng không được thấp hơn mức quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
Dĩ nhiên ngoài ra thì phải sắp lại chuyến khác hoặc hoàn tiền theo hợp đồng (aka đặt chỗ) là hiển nhiên. Nếu bạn có hợp đồng bảo hiểm du lịch nữa thì check lại điều khoản xem bồi thường thế nào (đòi hãng bảo hiểm). Ngoài ra thì hãng vẫn được loại trừ vì các lý do bất khả kháng (… nhiều lắm, tùy trường hợp mà kiểm tra xem) và điều kiện sân bay.
Trong trường hợp delay đã được thông báo sớm 12 đến 24 tiếng thì bạn có thể tham khảo ở đây gọi lên hãng sắp lại trước khi… hết chỗ!
TẠI SAO LẠI DELAY?
Có muôn vàn lý do để delay, nhưng hầu như các bạn chỉ nghe hãng trả lời một câu ngắn gọn “Tàu bay đến muộn”… Dĩ nhiên thật sự hầu hết các trường hợp đều đúng là… tàu bay đến muộn!? Vận chuyển bằng đường hàng không không giống như đường bộ, số lượng máy bay dự phòng là rất ít (1-2 chiếc) và chỉ có tại sân bay căn cứ (hub) như TSN, Nội Bài hay Đà Nẵng, thậm chí là không có. Lý do dễ hiểu thôi, chi phí thuê, mua bảo dưỡng cao. Vậy thì máy bay phải bay từ sân bay này đến sân bay khác để rước khách. Do đó, chỉ cần có 1 sự cố xảy ra ở chuyến trước: thời tiết xấu, chờ khách tới muộn, sự cố kỹ thuật phải kiểm tra thêm, sân bay quá tả hết chỗ hạ cánh… thì hiển nhiên là các chuyến sau sẽ bị chậm theo.
Mỗi lần delay thì mọi người lại than, chắc lại dồn chuyến. Mình chỉ cười trừ thôi haha. Mình không phải nhân viên hãng, cũng không có thông tin nội bộ gì, nhưng nhiều lần đi và theo quan sát các thông tin “công khai” có được, thì chuyện hoãn/hủy chuyến vì lý do thương mại (dồn khách) thường rất ít. Vì lịch bay đã được xếp trước (slot), đăng ký giờ với bay với nhà chức trách, trừ khi chuyến bay thật sự quá ít khách hoặc sự cố xảy ra khiến thiếu tàu bay thì họ mới chẳng đặng đừng làm vậy, vì thiệt hại cho họ cũng không ít. Hơn nữa nếu cứ làm vậy hoài chắc chắn nhà chức trách sẽ phạt thu hồi slot đã cấp. Slot phải giành giật mới có được nên không dễ gì họ để bị thu hồi, như ở TSN đã hết slot vào thời gian cao điểm.
Thứ tự các cột giờ: STD, ATD, Giờ hạ cánh dự kiến (STA), Giờ hạ cánh thực tế (ATA):
-
VJ651 từ Đà Nẵng đến Hồ Chí Minh: Khởi hành trễ gần 1 tiếng có thể do lý do kỹ thuật hay gì đó (?), cái này mình chịu không biết
-
VJ186 từ Hồ Chí Minh đến Hà nội: Khởi hành trễ khoảng nửa tiếng và đến nơi trễ khoảng 10 phút, coi như không trễ do thời gian bay nhanh hơn so với lịch, bù lại một phần trễ do chuyến trước và giãn cách thời gian giữa 2 chuyến dài (gần 1 tiếng rưỡi thay vì khoảng 45 phút như bình thường)
-
VJ525, VJ504: Tương tự, vẫn tương đối đúng giờ
-
VJ183 từ Hà nội đến Hồ Chí Minh: Khởi hành trễ 45 phút, có thể do sân bay Nội bài (quốc nội) đông, và đến nơi trễ 19 phút
-
VJ640 từ Hồ Chí Minh đến Đà Nẵng: Khởi hành trễ 1 tiếng và đến trễ 50 phút
-
VJ649, VJ192, VJ181: Trễ dây chuyền 1 tiếng mỗi chuyến
Đến đây thì bạn có thể hiểu tại sao lại “Tàu bay đến muộn”, chỉ cần bị trễ do quá tải tại một sân bay như TSN hay Nội bài thì các chuyến sau sẽ kéo theo trễ. Và đến thời điểm đó hãng mới tính toán lại thời gian và thông báo cho bạn. Còn lại là lý do thời tiết mình sẽ không bàn nha, vì thời tiết tại nơi đi đẹp không có nghĩa là nơi đến sẽ đẹp chưa kể thay đổi bất thường. Hãng không thể nói dối và kiểm soát về vấn đề này vì có thể bị kiểm tra và phạt bởi nhà chức trách.
BAY GIỜ NÀO THÌ ÍT DELAY?
Cái này thì cũng hên xui, nhưng theo kinh nghiệm thì:
-
Chuyến đầu ngày thường ít trễ do không bị trễ dây chuyền: Nếu trễ là máy bay có sự cố kỹ thuật hoặc thời tiết có vấn đề
-
Chuyến bay cuối ngày gần như luôn trễ: Nhưng bạn có cả ngày chơi thoải mái (nếu là chuyến về) và ra sân bay có thể ngủ cho đến khi họ chở bạn đi
-
Chuyến bay vào giờ cao điểm (4-8PM): Có khả năng trễ rất cao, thậm chí tới tối khuya luôn, nên mình thường hạn chế bay giờ này